İdman, biz və Olimpiada: Rioda samba oynayanlar – TƏHLİL

İyulun 26-da açılış mərasimi təşkil olunacaq Paris-2024 Yay Olimpiya Oyunlarının startına 56 gün qalıb.

İdman.biz 8 həftədən sonra cümə günü start götürəcək dördilliyin ən mötəbər multiidman yarışına həsr olunan silsilə yazıları davam etdirir.

Paris-2024-ə qədər olan müddətdə Azərbaycan idmançılarının müstəqillik illərində qatıldığı yay Olimpiadalarını xatırlayırıq. Debütü 1996-cı ildə Atlantada rəsmiləşən Azərbaycan millisi Sidney, Afina, Pekin və Londonun ardınca özünün 6-cı cəhdini Rio-de-Janeyroda gerçəkləşdirib.

İlk dəfə Cənubi Amerikada
31-ci Oyunlara ev sahibliyinə 4 şəhər iddia edib. Çikaqo, Madrid və Tokionun göz dikdiyi multiidman tədbirinə Rio-de-Janeyro da namizədliyini irəli sürüb. Seçimlərin ilk raundunda Madrid qalib gəlsə də, sonrakı iki mərhələdə Braziliya şəhəri hamını qabaqlayıb. Nəticədə müasir Olimpiadalar tarixində ilk dəfə yarış Cənubi Amerikaya verilib. Olimpiada yolunu Şimali Amerikada başlayan, Avropa, Avstraliya və Asiyaya səyahət edən Azərbaycan millisi də ilk dəfə Cənubi Amerikada mübarizə aparıb. Ümumilikdə isə 205 ölkə və 2 komandadan olan 11 mindən artıq idmançı Braziliyaya yollanıb. Onlar 28 növdə 306 dəst medal üçün mübarizə aparıblar.

Mütləq rekord
Hər Olimpiadada daha çox idmançı ilə təmsil olunmaq ənənəsinə malik Azərbaycan millisi Rioda da bu tendensiyaya sadiq qalıb. Dörd il əvvəl 53 nəfərlik heyətə malik yığma Braziliyaya 56 idmançı ilə gedib. Həmin vaxt qeydə alınan bu rekord indiyədək toxunulmaz qalıb. Onlardan 42-si kişi, 14-ü qadın idmançı olub. Təmsil olunduğumuz idman növlərinin sayında Londonda qeydə alınan və bu günə qədər qalan rekord təkrarlanıb. Millimiz Rioda 14 növdə samba oynamağa çalışıb.

Okeanın o tayındakı debütlər
Rio Olimpiadası Azərbaycan idman tarixinə bir neçə debütlə düşüb. Ölkəmiz kamandan oxatma və triatlon növlərində debütünü rəsmiləşdirib. Okeanın o tayında digər ilklər də yaşanıb. Yığmamız kanoe-slalom və velosiped trek növündə də ilk dəfə Olimpiada iştirakçısı olub.

Ağırlığın altında qalanlar
Braziliyada iki növdəki təmsilçiliyimiz başa çatıb. Tarixi ərzində bütün Olimpiadalarda təmsil olunduğumuz ağırlıqqaldırmadan kənar qalmağımız təkcə nəticələrlə bağlı olmayıb. Saysız-hesabsız dopinq qalmaqalları yığmamızın diskvalifikasiyası ilə nəticələnib. Son iki Olimpiada ilə müqayisədə atçılıq yarışlarında da idmançımız iştirak etməyib.

İlkləri reallaşdığı dayanq
Əksər yığmalarımız kimi taekvondo komandamız üçün də Rio-2016 tarixi nəticələrlə zəngin olub. Yığmamız ilk dəfə yarışa maksimal sayda – 4 taekvondoçu ilə qatılıb. İlk medal, ilk çempionluq da Braziliyada reallaşıb. Üstəlik, bu mükafatların sayı 3-ə bərabər olub. Yalnız Fəridə Əzizova evə medalsız qayıdıb. Radik İsayev isə bu idman növündə ilk Olimpiya çempionumuz olub. Təəssüf ki, taekvondoçumuzun uğuru Cənubi Amerikadakı yeganə çempionluq olaraq qalıb. Digər idmançılardan heç biri fəxri kürsünün ən yüksək pilləsinə qalxmayıb. Taekvondoçularımıza gəlincə, 1/8 finalda uduzan Patimat Abakarova təcəlliverici mərhələləri keçməklə, Milad Beiqi Harçeqani isə yarımfinalda uduzduqdan sonra bürünc uğrunda görüşdəki qələbə ilə 3-cü yeri tutublar. Yarımfinalda uduzan Fəridə Əzizova isə elə bürünc qarşılaşmasında mükafatı şansını qaçırıb.

Yığmamızın yarısı
Hələ ötən onillikdə futbol millimizi çalışdıran Berti Foqts Almaniyadakı az qala hər müsahibəsində Azərbaycanın güləş ölkəsi olduğunu xatırladırdı. Təcrübəli mütəxəssis tam haqlı idi. Bunu həm Olimpiadalar, həm digər yarışlar sübut edir. Rio-2016-da istisna olmayıb. Bunadək Azərbaycanın bir multiidman yarışındakı medal rekordu 9 idisə, Braziliyada təkcə güləşçilər bu qədər mükafat qazanıb. Millimizin Cənubi Amerikadakı 18 medalının düz yarısı pəhləvanların aktivindədir. Azərbaycan bu yarışda 14 güləşçi ilə təmsil olunub. Bu, dörd il əvvəlkindən çox olsa da, səkkiz əvvəlki rekordla müqayisə oluna bilməzdi. Amma Rioda cəmi pəhləvan medalsız qalıb. Onlardan ikisi – Yuliya Ratkeviçlə Rövşən Bayramov bürünc qarşılaşmasında uduzublar. Elvin Mürsəliyev isə 1/4 finalda dayanıb.
Olimpiadalar tarixində ilk dəfə üç finalda təmsil olunan güləş yığmamız bu şansların üçünü də qaçırıb. Daha 6 pəhləvanımız bürüncə sahib çıxıb. Altı nəfərdən ibarət sərbəst güləş millimizdə yalnız biri medalsız qalıb. Toğrul Əsgərovla Xetaq Qazyumov gümüş, Hacı Əliyev, Cəbrayıl Həsənov və Şərif Şərifov üçüncülüyə sahib çıxıblar. Yunan-Roma güləşindəki "kvintet"lə qadın güləşindəki "trio"nun qazancı hərəyə 2 mükafat olub. Onlardan yalnız Mariya Stadnik finala qədər irəliləyib. O, yenə ikinci yeri tutub. Rəsul Cunayev, Sabah Şəriəti və Natalya Sinişina bürünclə kifayətləniblər.

Say azaldı, medal azalmadı
Dörd il əvvəl Olimpiadaya 8 nəfərlə yollanan cüdo millimizdə azalma müşahidə olunub. Amma "altılıq" da Londondakı kimi 2 medal qazanmağı bacarıb. Əgər İngiltərədə bir final, bir çempionluq və bir bürünc qeydə alınmışdısa, bu dəfə iki cüdoçumuz həlledici qarşılaşmaya çıxıb. Amma həm Rüstəm Orucov, həm Elmar Qasımov finaldan məğlub ayrılıb. Orxan Səfərov bürünc uğrunda qarşılaşmada büdrəyib. Məmmədəli Mehdiyev isə təsəlliverici mərhələni keçə bilməyib.

Rekord və ənənə
Boks yığmamız Rioya böyük heyətlə yollanıb. Komandamız 12 əvvəlki rekordunu yeniləyərək 11 əlcək ustası ilə mübarizə aparıb. Onlardan biri qadın idmançı olub. Braziliyada fəxri kürsüyə yüksəlməyi bacaran boksçularımız ardıcıl 5-ci Olimpiadadan medalla dönüb. Əvvəlki illərdə yalnız bürünclər əldə olunurdusa, bu dəfə ilk final həyəcanı yaşanıb. Amma həlledici qarşılaşmada uduzan Lorenso Sotomayor qızılı qaçıraraq ilk gümüş mükafatçı kimi boks tariximizə düşməklə kifayətlənib. Yarımfinalda dayanan Kamran Şahsuvarlı isə Vətənə bürünclə qayıdıb. Əslində, bu mükafatların sayı daha çox ola bilərdi. Olimpiya millimizin bayraqdarı Teymur Məmmədov, həmçinin Albert Səlimov, Elvin Məmişzadə, Abdulkadir Abdullayev medala son addımda – 1/4 finalda məğlub olublar. Mübarizəyə elə bu mərhələdən başlayan Yana Alekseyevna "ilk görüşdə uduzma, medal qazan" vəzifəsini yerinə yetirə bilməyib.

Kanoeçilərdən qızılsız dubl
Rio-2016 Azərbaycan kanoe idmanı tarixinə düşüb. Yığmamız ilk medallarını Braziliyada qazanıb. Dörd il əvvəlki kimi yenə üç idmançı ezam edən millimiz bu dəfə daha çox sevinc yaşayıb. Düzdür, slalom növümdə təmsilçimiz finaldan uzaq düşüb. Sprintdə hər iki idmançımız medal qazanıb. Valentin Demyanenko gümüş, İnna Osipenko-Radomska bürünc qazanıb. Amma bu uğurlar fonunda hər iki idmançımızın narazı qalmağa əsası da olub. Həm valentin, həm İnna çempionluğa əsas namizədlərdən sayılıb. Finala qədərki mərhələlərdə tutulan 1-ci yerlər də buna sübutdur. İnnanın digər finalda medalsız qalması da üzücü olub. O, bir yarışda iki medal qazanan ilk idmançımız kimi tarixi uğurun bir neçə addımlığında qalıb.

Medalın yaxınlığında
Daha üç növdə idmançılarımıza müəyyən ümidlər olub. Ölkəmizdə sonradan inkişaf yoluna qədəm qoyan idman gimnastikası ilk dəfə 2 nəfərlə təmsil olunsa da, ümidlər daha çox bədii gimnastikayla bağlı olub. Final mərhələsinə yüksələn Marina Durunda Olimpiadanı "onluq"da başa vurub. İkinci dəfə Oyunların iştirakçısı olan Səbinə Mikinanın qılıncoynatmada uğuruna da ümidlər az olmayıb. Lakin təcrübəli sablyaçımız 1/16 finalda dayanıb. Rioda da heç bir komanda növündə təmsil olunmayan millimiz bu dəfə təsnifat turnirlərinə də yaxın düşməyib. Əvəzində bu dəfə də cütlük şəklində iştirak edən təmsilçilərimiz olub. Akademik avarçəkənlərimizdən medal gözləntiləri də az deyildi. Amma finala adlayan duetimiz sonda 12-ci yerlə kifayətlənib.

Əsas iştirakdır
Rioda təmsil olunduğumuz növlərin yarıdan çoxunda idmançılarımızın çıxışları "əsas iştirakdır" prinsipi daşıyıb. Bu dəfə son iki Olimpiada ilə müqayisədə daha çox 4 atletimiz yarışa qatılıb, rekord sayda 3 velosipedçumuz mübarizəyə qoşulub. Onlar kimi ənənəvi olaraq yenə iki üzgüçümüz də nəinki medallardan, hətta "onluq"dan çox-çox uzaq düşüb. Oxatmadakı debütümüz və güllə atıcılığındakı iki şans da eyni nəticələnib. Yeri gəlmişkən, bu dəfə təkcə atıcımız – Ruslan Lunyov deyil, həm də velosipedçi Olqa İsmayılova iki növdə çıxış edib.

Rekordlarla "Top-40"da
Millimiz Cənubi Amerika səfərini ümumilikdə 18 medalla başa vurub. Bu tarixin mütləq rekordu olub. Həm də əvvəlki göstəricidən ikiqat artıq nəticə qeydə alınıb. Yığmamız 7 gümüş və 9 bürünclə də bu əyarların sayında öz tarixinin rekordunu müəyyənləşdirib. İlk dəfə idmançılarımız 5 fərqli növdə medala yiyələnib. Bütün bu rekordlar komandamızı medal sıralamasında 39-cu edib. Bu, tarixdə 3-cü göstəricidir ki, səbəbi də qızıl medal sayının az olması ilə bağlıdır.

Vüqar Xeyrullayev
İdman.biz