Idman.biz
1985-ci il avqustun sonu – sentyabrın əvvəli... SSRİ-də gənclər arasında (U-20) dünya çempionatı keçirilirdi və bir qrupun oyunları, həmçinin dörddəbir finalın bir qarşılaşması respublikamızda – Bakıda və hətta Sumqayıtda oldu. Azarkeşlər Meksika, Çin, Paraqvay, İngiltərə və Nigeriyanın gənc futbolçularının çıxışını canlı izləmək imkanı qazandılar.
İllər ötüb keçdi, sərhədlər dəyişdi, bayraqlar yeniləndi. Azərbaycan öz müstəqilliyini qazandı və dünya xəritəsində yeni kimliyi ilə yer aldı...
Və indi - 40 il sonra artıq Azərbaycan dost və qardaş Özbəkistanla birlikdə 2027-ci ildə gənclərin mundialına ev sahibliyi etmək üçün namizədliyini irəli sürür. Bu xəbəri isə ilk dəfə Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyev iyulun əvvəlində Bakıya səfəri zamanı Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ilə görüşündən sonra mətbuata birgə bəyanatları zamanı açıqlamışdı: "Azərbaycanın minifutbol üzrə yığmasını bir daha təbrik edirəm. Onlar dünya çempionu oldular. Biz Azərbaycan futbolçularının uğurlarına sevinirik. Qərara aldıq FIFA-ya birlikdə müraciət edək ki, Azərbaycan və Özbəkistan bu kateqoriyada futbol üzrə dünya çempionatını birgə təşkil etsinlər. Düşünürəm ki, bu, gənclərimiz üçün ortaq uğur olacaq".
İki ölkənin siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdəki yaxınlığı indi futbolda da ortaq addımlara çevrilir. Xeyirli olsun!
Azərbaycan artıq belə böyük futbol tədbirlərinin təşkilində təcrübəli sayılır. Müstəqillik dövründə AVRO-2020-nin oyunları, UEFA Avropa Liqasının finalı, U-17 Avropa çempionatı və 17 yaşadək qızlar arasında dünya çempionatına ev sahibliyi etmişik. Özbəkistan da bu mənada geridə qalmır – Asiyanın U-20 və U-23 çempionatları, futzal üzrə dünya çempionatının keçirilməsi beynəlxalq futbol qurumlarının ölkənin təşkilatçılıq bacarığına inamını göstərir.
Bəli, Azərbaycan futbolda Avropanı, Özbəkistan isə Asiyanı təmsil edir. Maraqlıdır ki, indiyədək U-20 dünya çempionatı eyni vaxtda iki ölkədə keçirilməyib. Azərbaycan və Özbəkistanın birgə namizədliyin reallaşması həm turnir üçün yeni təcrübə, həm də iki qitənin təşkilatçılıq gücünün birləşməsi, futbolun sərhədsiz və qlobal ruhunu əks etdirən simvolik bir addım olacaq...
Özbəkistan 2024-cü ildə ilk dəfə Olimpiya Oyunlarının futbol turnirində təmsil olunub. 2026-cı ilin dünya çempionatı isə əsas milli komandaları üçün yeni tarix olacaq. Futbolçularının da "Mançester Siti" (Abdukodir Xusanov) və "Roma" (Eldor Şomurodov) kimi klublara düşmələri ilə Özbəkistan futbolu adından daha çox söz etdirməyə başlayıb. U-20 dünya çempionatı da özbəklərə tanış turnirdir. Onlar gənclər mundialında beş dəfə iştirak edib, iki dəfə də yarımfinal ərəfəsində mübarizəni dayandırıblar.
Ölkəmiz ev sahibi seçilsə, Azərbaycan komandası da ilk dəfə U-20 dünya çempionatında iştirak hüququ qazanacaq. Amma FIFA üzvlərinin 20 yaşadək futbolçulardan ibarət kişi milli komandaları arasında iki ildən bir təşkil edilən və hazırda rəsmən "FIFA U-20 Dünya kuboku" adlanan turnirdə vaxtilə azərbaycanlı imzası olub. 1977-ci ildə Tunisdə keçirilən ilk yarışda Eldar Əzimzadə də hakimlik edib.
Futbolçularımız da SSRİ yığmasının heyətində gənclər mundialına qatılıblar. 1979-cu ildə "Neftçi"nin 19 yaşlı oyunçuları İqor Ponomaryov və Vladimir Mixaylevski finalda Maradonalı Argentinaya qarşı mübarizə aparıblar. O vaxt matçda hesabı Ponomaryov açmış, son nötəni isə Dieqo özü qoymuşdu (1:3). 1989-cu ilin çempionatında isə 18 yaşlı Arif Əsədov SSRİ komandasının heyətində yer alsa da, meydana çıxmaq ona nəsib olmamışdı...
Ümumi mənzərəyə nəzər salsaq, Cənubi Amerika təmsilçilərinin gənclər futbolunda bariz üstünlüyü göz qabağındadır. Argentina altı, Braziliya isə beş dəfə dünya çempionu olaraq bu sahədə liderliklərini qoruyurlar. Maraqlıdır ki, əsas yığmalar səviyyəsində dörd dəfə Dünya kubokunu qazanmış İtaliya gənclərdə hələ də bu sevinci dadmayıb, Almaniya isə yalnız 1981-ci ildə birinci ola bilib.
Əfsanəvi Dieqo Maradonadan (1979) başqa sonralar Azərbaycan millisinin baş məşqçisi olmuş Robert Prosineçki (1987), həmçinin Lionel Messi (2005), Pol Poqba (2013), Erlinq Haaland (2019) kimi futbolçular vaxtilə gənclər mundialında parlayıb, turnirin "Qızıl top" və ya "Qızıl buts" mükafatlarını qazanıblar. Norveçli forvard altı il bundan əvvəl Hondurasa 12:0 hesabı ilə qalib gəldikləri oyunda 9 qol vurması ilə də tarix yazıb! Təsadüfi deyil ki, FIFA U-20 dünya çempionatını "sabahın super ulduzlarının turniri" kimi təqdim edir.
Gənclər mundialı bu il də keçiriləcək – yarış sentyabr-oktyabr aylarında 24 komandanın iştirakı ilə bizə uzaq Çilidə olacaq. Bayrağı bizim rənglərə oxşayan Okeaniya təmsilçisi Yeni Kaledoniya da ilk dəfə bu turnirdə qüvvəsini sınayacaq.
2027-ci ildə təşkil ediləcək növbəti U-20 dünya çempionatı ev sahibinin müəyyənləşməsi ilə bağlı isə FIFA artıq bu il qərar verməlidir. Azərbaycan və Özbəkistan tandemi seçilsə, bu, "tarix təkrarlanır" ifadəsini bir daha təsdiqləmiş olacaq. Bu, həmçinin Azərbaycan futbolunun 1985-in ruhuna, o günlərin xatirəsinə qayıdışı deməkdir.
Rasim Mövsümzadə
İdman.biz
